Nietzsche powiedział kiedyś, że jedyne godne uwagi idee to te, które nawiedziły go, gdy spacerował pod gołym niebem. Czy też czasem zauważasz, że w takich chwilach pojawiają się nowe perspektywy widzenia różnych spraw? Wędrując przez las, w górach, siedząc nad rzeką, kiedy pozwalam racjonalnemu umysłowi odpocząć, nie obmyślam planów, nie dążę do rozwiązania problemów, pozwalam sobie swobodnie spędzać czas. Coś w głowie jakby się przełącza i bywa, że ni stąd ni zowąd, kiełkuje świeża myśl, nowy pomysł, dostrzegam nowy kierunek. To jest możliwe, gdy odłączamy się od codziennego biegu spraw, od rytmu obowiązków i schematu dnia. Kiedy pozwalamy sobie być samemu z sobą.

Przyglądając się własnym wędrówkom i pobytom w odosobnieniu na łonie natury widzę, że gdy już opadnie pierwszy niepokój związany z brakiem wyraźnej struktury dnia, zadaniami do wykonania, gdy oswoję się z olbrzymią ilością czasu, w którym nie mam nic do zrobienia, kiedy zaakceptuję nudę, zaczynam wchodzić w inny wymiar odczuwania siebie. Pojawia się większa uważność na własne myśli i uczucia, na prawdziwe potrzeby. Pojawia się wrażliwość na samego siebie – jestem tu i jestem dla siebie ważny, mam prawo korzystać z czasu, iść, kiedy chcę, leżeć na łące, kiedy chcę. Jaśniej patrzę na życie. Mogę lepiej uświadomić sobie, które pragnienia pochodzą ode mnie, wiążą się z moimi wartościami i życiowymi celami, a które wynikają z oczekiwań świata zewnętrznego, służą w gruncie rzeczy zaspokojeniu potrzeb innych ludzi, niekiedy wbrew moim własnym interesom. Mogę wyraźniej zobaczyć swoje życiowe wybory i decyzje. Które z nich wspierają to, co naprawdę ma dla mnie sens, a które są jedynie zachcianką, rozproszeniem, unikiem. Mogę uczciwiej i odważniej spojrzeć na siebie. I zwykle wracam wzmocniony, lżejszy, więcej we mnie siły do życia.

Mann|Sein 2022, Berlin. Konferencja poświęcona męskości. W ubiegły weekend uczestniczyłem w wydarzeniu stworzonym przez MALEvolultion, organizację not-profit prowadzącą działania wspierające mężczyzn na terenie Niemiec. Duża skala, ok. 200 uczestników, w większości Niemców, ale byli też Skandynawowie i pojedyncze osoby z różnych stron świata. Dwa dni wypełnione różnorodnymi działaniami. Wykłady i panelowe dyskusje z udziałem ekspertów (lekarzy, instruktorów sportowych, psychologów i filozofów) w tematach dotyczących m.in.: męskiego zdrowia, misji życiowej, postawy wobec wojny, konsekwencji tzw. neofeminizmu i roli mężczyzn we współczesnym świecie. Do wyboru mieliśmy też intensywne warsztaty (np. przejścia przez żałobę, pobudzania męskiej energii, treningu siłowego, metody Wima Hofa). Dotychczas nie spotkałem się z tak szerokim i wielowątkowym wydarzeniem w naszym kraju. Mogłem dowiedzieć się, co dzieje się w kwestii pracy z męskością w Niemczech, a jest tego naprawdę sporo. Męskie kręgi, warsztaty inicjacyjne, mentoring dla młodych (prowadzony przez organizację Boys to Men), grupy pracujące stacjonarnie i online. Ciekawe było dla mnie mocne ugruntowanie prowadzących i brak „nadętej” duchowości, chociaż duchowość była wyraźnie obecna w większości działań. Nie tylko mogłem zaobserwować, ale także doświadczyć atmosfery bliskości i, nie waham się użyć tego słowa, braterstwa. Wiele otwartych i głębokich rozmów z mężczyznami z różnych miejsc i środowisk, dużo radości, śmiechu, uścisków. Świetne przeżycie i zamierzam wrócić tu za rok. Chcę podzielić się z Wami kilkoma tematami, poruszanymi podczas konferencji.
Męskie zdrowie
Co wpływa na stan zdrowia i kondycję mężczyzny? Wykład na ten temat dał dr Dietmar Betz, łączący dwa zawody – lekarza chirurgii i psychoterapeuty. Odnosząc się do swojego doświadczenia medycznego wskazał na potrzebę kontroli swojego zdrowia i regularnych badań, szczególnie w kwestii raka jąder (choroby, którą można stosunkowo łatwo wyleczyć przy rozpoznaniu na wczesnym etapie). Jednak większość swojego wystąpienia poświęcił tematom, które lekarze raczej nieczęsto poruszają. Jednym z nich była potrzeba posiadania i realizacji misji życiowej, działania na rzecz większego celu. Coś, co daje poczucie ekscytacji, pobudza do wysiłku, prowadzi do rozwoju umiejętności. Brak tego wiedzie do stanu wewnętrznej pustki, frustracji i, w rezultacie, do chorób o podłożu psychosomatycznym. Kolejnym obszarem kluczowym dla męskiego zdrowia jest przyjaźń. Bliskie, otwarte i głębokie relacje z innymi mężczyznami. Możliwość pokazania się autentycznym, dawania i przyjmowania wsparcia. Tworzenie męskiej wspólnoty okazuje się ważne również dla naszej kondycji fizycznej. I wreszcie kwestia duchowości, tak, nie zdziwcie się – duchowości. Wystąpienie doktora Betza było dla mnie świeżym i wzmacniającym przekazem – oto osoba zakorzeniona w świecie medycznym mówi to, co powtarzają psychologowie i duchowi przewodnicy – duchowość, regularne praktyki medytacji lub modlitwy, jest warunkiem naszego zdrowia i ciała. Obyśmy takich lekarzy mieli i u nas, może wielu mężczyznom łatwiej byłoby przyjąć od nich ten przekaz.
Mężczyźni wobec wojny
Co czuliśmy, kiedy Rosja napadła na Ukrainę? Jakie były nasze reakcje? Jak byśmy się zachowali, gdyby agresor napadł na nasz kraj? Taką dyskusję prowadziło dwóch filozofów Cadell Last z Kanady i Alexander Bard ze Szwecji, a w drugiej fazie pytania i komentarze padały z sali. Elementem pogłębiającym zrozumienie było wprowadzenie pojęcia archetypów, w tym archetypu wodza i kapłana. Zdaniem Barda mądre społeczności wyraźnie rozdzielają obie role, nie dopuszczając do zlania się w jedną (np. rozdzielenie władzy na wykonawczą i ustawodawczą we współczesnych demokracjach). Scalenie obu ról w jednej osobie (lub instytucji) prowadzi do tyranii (przykład: dzisiejsza Rosja). W kontekście wojny, agresji i tyranii paneliści wskazali na niedojrzałość tyranów – nie są to naprawdę silni i pewni mężczyźni, ale wewnętrzni nastolatkowie, którzy potrzebują udowodnić coś sobie i światu. I tu pojawia się kwestia odwiecznej mądrości rytuałów przejścia, które umożliwiały chłopcom (nastawionym na siebie samych) przeistoczyć się w mężczyzn (biorących odpowiedzialność za społeczność). Oczywistym elementem rozmowy był też archetyp wojownika: co on naprawdę oznacza?, czy musi wiązać się z walką, a jeśli tak, to jaką i po co? Z greckiego „bohater” oznaczał „obrońcę; kogoś, kto ochrania”. Kogo i co my, współcześni mężczyźni mamy chronić? W jaki sposób? Do czego nas to wzywa? Wiele z tych pytań pozostało otwartych ale wciąż we mnie rezonują.
Wyzwania wobec męskości
Drugiego dnia konferencji na scenie znów pojawił się szwedzki filozof Alexander Bard i w swoim energetycznym wystąpieniu omówił zmianę, jaką przyniósł w Szwecji tzw. neofeminizm. Pierwszy ruch feministyczny toczył walkę o równe prawa dla kobiet, dostęp do takich samych możliwości, jakie mieli mężczyźni, brak dyskryminacji itd. – i w krajach Zachodu osiągnął większość swoich celów. Natomiast nowy ruch feministyczny idzie w stronę negacji jakichkolwiek różnic między płciami, dąży do zatarcia wszelkich odmienności oraz traktuje mężczyzn, jako przyczynę większości problemów świata. Do czego to prowadzi? W Szwecji, zdaniem Barda, do mocnej i często niesprawiedliwej krytyki mężczyzn, ich zagubienia i pogłębiającego się osłabienia. Do krytyki jakichkolwiek czysto męskich form działania – np. męskie kręgi traktowane są w szwedzkim społeczeństwie, jak coś niewłaściwego. Ciekawe jest też zjawisko zachodzące w sferze ekonomicznej, niebędące wynikiem neofeminizmu, ale zmian społeczno-kulturowych. Wiele dawniej czysto męskich zawodów traci rację bytu (np. kiedyś wymagały siły fizycznej, teraz mogą być, dzięki technologii, wykonywane przez kobiety). Kobiety często lepiej sobie w nich radzą, przyswajają szybciej i sprawniej wiedzę i umiejętności i stanowią obecnie większość dobrze zarabiającej klasy średniej. Spora część mężczyzn, którzy utracili swoje prace lub nie odnaleźli się na rynku, spada do klasy niskiej, co w znacznym procencie prowadzi ich w stronę bezrobocia, pogłębiającej się samotności, uzależnień (alkohol, narkotyki, pornografia i gry komputerowe) oraz samobójstw. W tym samym czasie na szczycie piramidy jest, odpowiednio mniejsza, grupa mężczyzn w wysokim statusie materialnym. Kobiety, będące w środku, jeśli szukają partnerów, to kierują uwagę w górę tej hierarchii (ale tam jest mniej kandydatów) i, z oczywistych względów, nie są zainteresowane mężczyznami z dołu. Prowadzi to w jasny sposób do jeszcze większej samotności w społeczeństwie. Wyzwanie, którym Alexander Bard zakończył swoje wystąpienie dotyczy tego, jak pomóc mężczyznom będącym na dole piramidy, jak zachęcać ich do aktywności, mobilizować i przywracać społeczeństwu. Jak pomóc im odzyskać sprawczość i godność. To, jego zdaniem, kluczowe zadanie osób chcących wspierać męskość we współczesnym świecie.
Ogólne wrażenia
Wyciągam z tego spotkania wiele inspiracji. Widzę, na jak wielu polach dzieje się praca z męskością w części Europy. Porozmawiałem z przedstawicielami kilku organizacji i nieformalnych grup. Ale najważniejsza jest dla mnie naturalna, przyjazna atmosfera, dająca poczucie bezpieczeństwa i przynależności. I, co powiedziałem na forum, mając okazję podzielić się swoimi refleksjami, w gronie nieznajomych poczułem się tam jak u siebie.

Właśnie ukazało się drugie wydanie książki “Męska ścieżka”. Nakład pierwszego został sprzedany, cieszy mnie, że książka znalazła czytelników. Dokonaliśmy ponownej redakcji, co pozwoliło poprawić jakość i wyeliminować błędy pierwszego wydania. Książka jest dostępna zarówno w wersji papierowej jak cyfrowej.

Wciąż docierają do nas bodźce: maile, telefony, powiadomienia. Wiadomości walczą o naszą uwagę. Ludzie z bliższego i dalszego otoczenia czegoś od nas chcą i mają wobec nas swoje plany. Chcemy żyć z nimi w zgodzie, chcemy być na bieżąco, chcemy sprostać oczekiwaniom. A gdzie w tym wszystkim nasz własny głos? Nasze potrzeby, pragnienia, nasza wizja życia? W rzeczywistości hałasu i nadmiaru, reklamy i przekonywania do własnych racji coraz trudniej usłyszeć swój głos, płynący z głębi, a nie z powierzchni.

Pragnę podzielić się osobistym doświadczeniem ciszy i kontemplacji nabytym podczas samotnych pobytów w naturze. Doświadczeniem zasilenia wynikającego z bliskiego kontaktu z przyrodą, swobodnego poddania się rytmowi czasu, wejrzenia w siebie, swoje myśli i uczucia. Opisanym przeze mnie w książce Męska ścieżka. Idea tego warsztatu łączy odosobnienie na łonie natury ze wsparciem męskiej grupy. Jeżeli myśl o takim doznaniu jest ci bliska, zapraszam Cię do udziału w warsztacie „Usłysz siebie”.

Osią warsztatu będzie uważność na siebie i otoczenie, rozwijanie świadomości tego, co czujemy, co widzimy, co słyszymy. Tego co wewnątrz i na zewnątrz. W duchu mindfulness. W duchu szacunku dla siebie samego i na innych. Uczestnicy nocować będą w osobnych indiańskich tipi. Każdego dnia część czasu spędzą w samotności na łonie natury. Większość wspólnych zajęć, takich jak: poranna rozgrzewka, grupowa medytacja oraz posiłki odbywać się będzie w milczeniu. Każdy z uczestników codziennie będzie miał indywidualną sesję prowadzoną metodą zen coachingu. Wieczorem zasiądziemy w kręgu wokół ognia, by z głębi serca podzielić się tym, co przeżywamy.

Warsztat odbędzie się na Mazurach, w „Republice Ściborskiej”, wyjątkowej krainie na końcu świata, gdzie przyroda zaprasza do zwolnienia tempa i wejrzenia w siebie. W tym pięknym miejscu będziemy sami w kameralnej grupie (do 10 osób). Gospodarze zadbają o nasze wyżywienie.

Prowadzący: Michał Pyziak
Termin: 3-6 sierpnia 2022
Miejsce: „Republika Ściborska”, Ściborki, www.facebook.com/biegnacywilk/
Wartość: 1650 zł (w tym 23% VAT). Kwota obejmuje cenę warsztatu, zakwaterowanie i pełne wyżywienie (wegetariańskie).

Zasady uczestnictwa:
• Odbycie rozmowy kwalifikującej mającej na celu omówienie założeń warsztatu oraz zasad.
• Nieużywanie alkoholu, środków zmieniających świadomość oraz tytoniu w trakcie całego pobytu w ośrodku.
• Pozostawienie telefonu i innych urządzeń elektronicznych w depozycie na czas trwania warsztatu.
• Opłacenie pełnej kwoty warsztatu.

Jeśli temat jest dla Ciebie interesujący, proszę o kontakt.

Jeden z uczestników cyklu Dość bycia “Miłym Facetem” podzielił się swoimi refleksjami:
„Siła kilkuosobowej, kameralnej grupy, cotygodniowe spotkania prowadzone przez Michała w atmosferze bezpieczeństwa i zdecydowania budowały z każdym kręgiem coraz większe poczucie zaufania. Był to proces odkrywania siebie i jednoczesnego umacniania męskiej obecności, dzielenia się aktualnymi uczuciami, radościami, wyzwaniami i sukcesami.
Cykl Dość bycia „Miłym Facetem” pozwolił mi głębiej poznać funkcjonujące we mnie mechanizmy z tzw. cienia, które zidentyfikowane mają znacznie mniejszy wpływ na proces rozwoju. Umocnił we mnie energię sprawczości i połączył z innymi mężczyznami. Czuję, że taka regularna formuła jest jedną z najlepszych form pracy, szacunku wobec siebie i wzięcia odpowiedzialności za swoje życie. A Michal jest bardzo dobrym towarzyszem w tej drodze – zachęcam każdego mężczyznę, który czuje, że potrzebuje wsparcia męskiej energii”.
Marcin